Cây Nữ Lang vốn được mệnh danh là thảo dược số 1 cho người bệnh mất ngủ, được toàn châu Âu vinh danh hơn 500 năm qua. Và tại Việt Nam, thảo dược này đang ngày càng được biết đến rộng rãi, với những công dụng an thần, giải lo âu, giúp ngủ ngon và sâu giấc.
- Đôi nét về vị thuốc quý Nữ lang
Cây Nữ lang có tên khoa học là Valeriana officinalis. Đây là một loài thực vật có hoa, nguồn gốc bắt nguồn từ châu Âu và châu Á.
Vào mùa xuân, cây trổ nhiều lá che kín mặt đất. Cuối tháng 4, cuống cây bắt đầu chồi ra khỏi lá um tùm và mọc cao, khi trưởng thành, cây có thể cao tới tới 1,5-2 mét. Mùa hạ, tầm cuối tháng 7, cây bắt đầu trổ bông. Hoa nữ lang có màu hồng hoặc trắng, mùi hương thơm ngọt ngào thu hút nhiều loài ruồi, đặc biệt là ruồi thuộc chi Eristalis. Mèo cũng rất thích mùi hương của hoa Nữ lang, vì thế cây nữ lang còn được gọi là cỏ mèo.
2.Tác dụng của cây Nữ lang
Nữ lang có rất nhiều tác dụng khác nhau. Trong đó, hiệu quả nhất với:
Chứng rối loạn giấc ngủ, đặc biệt là mất ngủ: Hầu hết các nghiên cứu đều cho thấy, dùng nữ lang có thể làm tăng thời gian ngủ lên 15-20 phút và dường như cũng cải thiện cả chất lượng giấc ngủ. Uống 400-900 mg chiết xuất nữ lang 2 giờ trước khi ngủ, liên tục trong vài ngày đến khoảng 4 tuần, sẽ thấy hiệu quả rõ rệt. Uống Nữ lang cũng có thể cải thiện chất lượng giấc ngủ của những người đang muốn ngừng sử dụng thuốc ngủ. Tuy nhiên, một số nghiên cứu cho thấy valerian không làm giảm chứng mất ngủ nhanh như thuốc ngủ.
Giảm căng thẳng, lo lắng: Một nghiên cứu ngẫu nhiên cho thấy rằng valerian liều thấp (100 mg) giảm lo âu mà không gây buồn ngủ (Kohnen & Oswald 1988). Kết quả tích cực cũng thu được trong một nghiên cứu mở nhỏ hơn có 24 bệnh nhân bị chứng mất ngủ do stress sử dụng valerian 600 mg / ngày cho 6 tuần giảm đáng kể các triệu chứng căng thẳng và mất ngủ (Wheatley 2001).
Phiền muộn: Nghiên cứu ban đầu cho thấy dùng Nữ lang cùng với với St. John’s wort (cây Ban âu) giúp cải thiện các triệu chứng trầm cảm.
3. Nghiên cứu khoa học về tác dụng của Nữ lang
Tác dụng trên giấc ngủ
Hơn 1000 năm trước, Nữ lang đã được Galden (một triết gia Hy Lạp cổ, người đặt nền móng cho nền Y học hiện đại) sử dụng để điều trị chứng mất ngủ. Thế kỉ 16, Nữ lang được các bác sĩ Tây Âu dùng để điều trị đau đầu, căng thẳng, run rẩy, đánh trống ngực.
Ngày nay, dịch chiết của loài cây này là thành phần chính của rất nhiều các loại thuốc an thần nguồn gốc thảo dược tự nhiên, giúp điều trị rối loạn giấc ngủ và những rối loạn khác liên quan đến thần kinh, tâm thần:
- Năm 2002, một cuộc khảo sát toàn quốc được thực hiện, kết quả cho thấy khoảng 1,1% dân số Mỹ (2 triệu người lớn) có sử dụng Valerian trong 1 tuần trước.
- Tại châu Âu, các chuyên gia sức khỏe châu Âu thường sử dụng cây Nữ lang để làm thuốc trị các chứng liên quan đến giấc ngủ, khiến loại thảo dược này trở thành 1 trong 10 loại thảo dược phổ biến nhất. Tại Pháp, 100-150 tấn rễ cây Nữ lang được sử dụng mỗi năm để bào chế thành các loại thuốc thao dược thay thế thuốc an thần. Riêng tại Mỹ, rễ cây Nữ lang được sử dụng rộng rãi để hỗ trợ giấc ngủ dưới nhiều dạng khác nhau, như trà, viên nén, viên nang.
- Thử nghiệm lâm sàng không thua kém, đa trung tâm, ngẫu nhiên, mù đôi (Ziegler và cs (2002)) trên 186 đối tượng bệnh nhân mất ngủ không rõ nguyên nhân, so sánh hiệu quả và an toàn của dịch chiết cồn-nước valerian với oxazepam. Kết quả cho thấy: Chất lượng giấc ngủ tăng ở cả 2 nhóm sau 6 tuần điều trị và khoảng tin cậy nằm trong giới hạn không thua kém (< 0,2). Các tiêu chí khác (mệt mỏi tâm thần vào buổi tối, cảm thấy thoải mái sau khi ngủ, triệu chứng tâm lý trong pha ngủ, thời gian ngủ) cải thiện tượng tự oxazepam (khoảng tin cậy < 0,2). Hiệu quả điều trị mất ngủ của valerian không thua kém oxazepam.
173 bài báo, 3 bài được lựa chọn đạt các tiêu chuẩn: 1 bài phân tích meta, 1 bài tổng quan hệ thống và 1 bài RCT (RCT là thử nghiệm ngẫu nhiên có đối chứng) nghiên cứu sử dụng Nữ lang trong điều trị rối loạn giấc ngủ. Kết quả đều cho thấy rễ Valerian được dung nạp tốt và an toàn, tác dụng không mong muốn hiếm gặp và không nghiêm trọng.
Năm 1999, một nghiên cứu tại Đức trên 11.168 bệnh nhân mất ngủ cho thấy, sau khi sử dụng Nữ lang, 94% người bệnh mất ngủ từ nhẹ đến trung bình đã cải thiện đáng kể các triệu chứng, gồm: trằn trọc, khó đi vào giấc ngủ, tỉnh giấc giữa đêm, mệt mỏi sau khi thức dậy.
Năm 2006, 1.093 bệnh nhân bị rối loạn giấc ngủ được thử nghiệm sử dụng cây Nữ lang (đây là công trình nghiên cứu của các nhà khoa học thuộc đại học California (San Francisco, Mỹ)). Kết quả cho thấy, Nữ lang có thể cải thiện chất lượng giấc ngủ lên tới 80%, đồng thời cũng không gây tác dụng phụ như các loại thuốc ngủ tân dược.
Tác dụng giảm lo lắng, stress, an thần:
Các nghiên cứu nhãn mở và thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên, có đối chứng đều ủng hộ sử dụng valerian như là tác nhân giảm lo lắng, an thần nhẹ.
Trong một nghiên cứu nhãn mở (Boeters U, 1969), 70 bệnh nhân nhập viện được chẩn đoán là rối loạn tâm lý, rối loạn thần kinh thực vật, được dùng 150-300 mg Valmane (dịch chiết valerian) hằng ngày trong 7 ngày đến 3 tháng. Các rối loạn tim mạch, nhịp nhanh, tăng huyết áp, đổ mồ hôi, chân không nghỉ và các bất thường khác đều được cải thiện bởi valmane. Chế phẩm này tạo ra tác dụng an thần nhẹ và có hiệu quả trong điều trị các triệu chứng kích động và căng thẳng. Ngoài tác dụng gây mệt mỏi nhẹ vào ban ngày, không có tác dụng không mong muốn nào trên tâm thần.
Trong nghiên cứu mù đôi (Kohnen R và cs, 1988) trên 48 bệnh nhân bị stress xã hội, dùng valerian giảm cảm giác lo lắng nhưng không gây ra tác dụng an thần. Trong nghiên cứu lâm sàng ngẫu nhiên, mù đôi (Sousa MPd và cs,1992,), 80 bệnh nhân có hội chứng lo lắng, chiết xuất valerian chuẩn hóa (Valdispert 270 mg hằng ngày) có hiệu quả và dung nạp tốt tương tự clobazam 30 mg hằng ngày, đánh giá theo thang điểm Hamilton và bộ câu hỏi Leeds.
Trong 80 bệnh nhân là người già nhập viện được sử dụng dịch chiết nước valerian đã chứng minh cải thiện đáng kể tâm trạng, rối loạn hành vi và giấc ngủ so với placebo (Kamm-Kohl A và cs, 1984).
Cơ chế an thần, giúp ngủ ngon của Nữ lang là gì?
Nhờ sự tiến bộ của Y học và khoa học công nghệ, người ta dã chiết xuất được các thành phần có trong Nữ lang. Valerian chứa nhiều hợp chất có tác dụng điều trị như:
Alkaloids, Isovaleramide, GABA, Acid Isovaleric, Iridoids (Valepotriates), sesquiterpenes (acid valerenic) và Flavanon (6- methylapigenin)
Trong đó, Iridoid và Sesquiterpen – là những chất có khả năng hỗ trợ điều hòa thụ thể GABA trong não (chất dẫn truyền thần kinh quan trọng giúp duy trì hoạt động của não bộ, giấc ngủ) và làm thư giãn hệ thần kinh trung ương, từ đó tác dụng như một loại thuốc an thần.
Nữ lang cũng có chứa các hoạt chất acid Valerenic và các dẫn xuất Valepotriates, các hoạt chất này có khả năng ức chế GABA, từ đó ngăn ngừa căng thẳng, cải thiện giấc ngủ hiệu quả.
Đánh giá an toàn của Nữ lang
Các nghiên cứu đều cho thấy rằng Nữ lang tương đối an toàn đối với người lớn khỏe mạnh.
Không có dữ liệu nghiên cứu về việc sử dụng nữ lang ở phụ nữ có thai, đang cho con bú và trẻ em dưới 3 tuổi. Vì thế bạn nên hỏi ý kiến của bác sĩ trong trường hợp này.
Các dữ liệu có sẵn chứng minh rằng Nữ lang có khả năng tăng chất lượng giấc ngủ và không gây ra các tác dụng phụ như các loại thuốc ngủ khác, chẳng hạn như nôn nao.
Ý kiến của bạn